Serce nie sługa (2005)

Prace nad scenariuszem filmu „Serce nie sługa” zajęły reżyserowi Benowi Youngerowi 8 lat. Znany z błyskotliwego debiutu - „Ryzyko” (2000), twórca poświęcił tym razem więcej uwagi postaciom, które w znacznym stopniu decydują o sukcesie przedsięwzięcia. „Opowiadamy o tym, jak osoby niewidzące poza sobą świata zaczynają rozumieć, że wspólne życie nie jest jednak takie proste - tłumaczy Younger. - To także wyjątkowa historia 50-letniej kobiety, która nie potrafi doradzić synowi tego samego, co na co dzień zaleca swojej pacjentce”.

Producentka Jennifer Todd przyznaje, że w scenariuszu „Serce nie sługa” urzekła ją wnikliwość, z jaką autor opisał kobiecą psychikę. Na szczególną pochwałę zasługuje jej zdaniem portret 37-letniej bohaterki, która niedawno rozstała się z mężem. „Wiele filmów ukazuje kobiety na tym etapie życia jako desperatki. Marzą tylko o bogatym mężu i dziecku. Benowi Youngerowi udało się uczynić z Rafi postać wrażliwą i złożoną, i to bez cienia politowania” – tłumaczy Jennifer Todd.

Younger cytuje inne pytania, które zadaje sobie bohaterka jego filmu: „Czy chcę być kochaną i mieć partnera? Czy chcę mieć dzieci? Czy muszę wychodzić za mąż? Może wystarczy sam ojciec?”. Reżyser uważa, że z tymi kwestiami nie borykały się poprzednie pokolenia. „Wybór macierzyństwa przestał być tak oczywisty, jak to miało kiedyś miejsce” - podsumowuje twórca.

O problemach, z jakimi boryka się Rafi, sama Uma Thurman mówi: „Martwi się, czy zdoła poznać kogoś, zanim nie będzie zbyt późno. Nie może sobie też poradzić z uczuciem zawodu i niepewności w tym momencie swojego zycia”. Ben Younger zaznacza, że aktorka otrzymała od niego propozycję zagrania w „Serce nie sługa” w idealnym momencie: „Zagrała Rafi dokładnie tak jak to sobie wyobrażałem, pisząc scenariusz. Patrząc na nią czuję radość Rafi ze spotkania z Davem. Rozumiem jej ból, ale także triumf, jakich doznaje w trakcie terapii.”

Szokująca i zarazem rozbrajająca wiadomość o tym, że David jest synem Lisy, wyprowadza większość bohaterów z równowagi. „Lisa nie może się pogodzić z tym, że dziewczyna jego syna nie jest Żydówką - tłumaczy reżyser. - Jest typowo nadopiekuńcza i chce kontrolować życie Davida. Jednocześnie musi służyć Rafi obiektywnymi radami, z kim ma się umawiać i jak żyć. Bardzo spodobała mi się ta sprzeczność”. Streep dodaje, że obawy, jakie żywi jej bohaterka w filmie, są uzasadnione: „Wie, że David komplikuje sobie i tak niełatwe życie. Każdy rodzic chce usunąć wszelkie przeszkody na drodze do szczęścia jego dziecka. Dlatego niektóre matki bywają zaborcze.”

Rafi i David przechodzą w trakcie filmu szereg zmian. „David staje się wreszcie dojrzałym mężczyzną”, twierdzi Greenberg. „Przekonuje się, czego naprawdę chce i nabiera odwagi, aby to zrealizować. Rafi brakuje wewnętrznej siły, a dzięki temu związkowi odzyskuje wiarę w siebie”.

"Sama widzisz... Nawet twoja terapeutka ma szurniętą rodzinkę" - Lisa.

Nic tak nie bawi widza jak stara, dobra wizyta u psychoterapeuty. Najzabawniejsze sceny „Serce nie sługa” rozgrywają się w trakcie rozmów Rafi z dr Metzger. „Wykorzystaliśmy maksymalnie potencjał naszych aktorek - przyznaje producentka Jennifer Todd. - Mogliśmy przecież nakręcić film kamerą 16-milimetrową z nieznanymi aktorami. Udało nam się stworzyć niezależne kino z gwiazdorską obsadą, a sceny z Umą Thurman i Meryl Streep są jego największą atrakcją.

Dla Streep rola w „Serce nie sługa” była długo wyczekiwaną okazją sprawdzenia się w repertuarze komediowym. W porozumieniu z reżyserem, postanowiła jednak nie szarżować, lecz skoncentrować się na pokazaniu konfliktu interesów, z jakim zmaga się Lisa: pomóc pacjentce czy dbać o dobro syna. Aktorka podkreśla, że jej postać wkłada wiele serca w swoją pracę i czuje się bardzo związana z Rafi. O obowiązkach dr Metzger jako matki mówi: „Pamiętamy nasze dzieci takimi, jakie były w wieku 15 lat, a nie takimi, jakie są teraz. Trudno jest wyzbyć się pokusy matkowania i narzucania im swoich decyzji”.

Uma Thurman i Ben Younger nie szczędzą pochwał dla Streep. „Meryl jest przezabawna. Ma pełno błyskotliwych pomysłów i chętnie się nimi dzieli.”, podkreśla odtwórczyni roli Rafi. Reżyser dodaje: „To najlepsza żyjąca aktorka – być może największa aktorka wszechczasów. Problem w tym, że wszystko, co odtąd nakręcę, pozostanie w cieniu ‘Serce nie sługa’. Będę chyba musiał oferować jej role w każdym moim następnym filmie”.

"Pamiętaj, nie zaczynaj zdań od : ‘Moja matka...’" - Rafi do Davida.

Zapewniwszy sobie udział uznanych aktorek, reżyser i producenci rozpoczęli poszukiwania odtwórcy głównej roli męskiej. Zadanie nie należało do prostych. „Szukaliśmy kogoś z charyzmą i talentem, aktora, który nie pozostawałby w cieniu Umy Thurman i Meryl Streep” - wyjaśnia Jennifer Todd. Younger dodaje: „ Z jednej strony David musi posiadać cechy dojrzałego mężczyzny, żeby zwrócić na siebie uwagę Rafi. Z drugiej, jego chłopięce zachowanie staje się źródłem konfliktów w tym związku”.

Ben Younger nie spodziewał się, że wszystkie te kryteria spełni nieznany szerszej publiczności aktor Bryan Greenberg. Na pozór nie różnił się niczym od rzeszy młodych aktorów, marzących o karierze w Hollywood, a w swoim dorobku miał głównie udział w telewizyjnych serialach, takich jak „Pogoda na miłość” i wyprodukowanym przez George’a Clooneya i Stevena Soderbergha „Unscripted”. Reżyser przyznaje, że bardziej liczył na innych kandydatów: „Gdy jednak pojawił się obok Umy Thurman, wystarczył jeden rzut oka, aby się przekonać, że coś między nimi zaiskrzyło”.

Już pierwsza lektura scenariusza „Serce nie sługa” przekonała Greenberga o podobieństwach między nim a postacią, którą miał zagrać. Sam wychowywał się w środowisku żydowskim, doskonale znał atmosferę Nowym Jorku, bo przez 5 lat studiował na tamtejszym uniwersytecie. Co ciekawe, jego rodzice są psychologami. Aktor wspomina rozmowę, którą odbył z matką tuż po informacji o otrzymaniu roli: „Powiedziałem jej, że mi się udało i że jej rolę zagra Meryl Streep. ‘O – mój - Boże’, odpowiedziała”.

Sukces swojego debiutu na wielkim ekranie Greenberg przypisuje pomocy partnerek. „Wielkim zaszczytem była dla mnie praca z niezwykle cenionymi aktorkami. Uma Thurman wniosła do swojej roli wielki ładunek emocjonalny, którego nie znalazłem w scenariuszu. Obserwując ją, mogłem się wiele nauczyć o fachu aktora”.

Nowy Jork często służy za scenerię historii miłosnych. Widzowie filmów takich jak „Niezapomniany romans” czy „Wpływ księżyca” zakochiwali się zarówno w bohaterach tych klasycznych opowieści, jak i w mieście, w którym dochodziło do szczęśliwych spotkań. Manhattan był idealnym tłem dla filmu „Serce nie sługa”, jak zapewnia reżyser. „Inspirowało mnie bogactwo kulturowe i etniczne, jakie można tu znaleźć”, mówi Ben Younger.

Przypadkowe spotkania, różnice kultur i nerwowość bohaterów to kolejne elementy typowych nowojorskich romansów. „To jedno z najlepszych miejsc do kręcenia filmów” - mówi reżyser, który urodził się i wychował na Brooklynie. „Wcześniej walczyłem także o możliwość nakręcenia „Ryzyka” w Nowym Jorku. Nie inaczej było z tym filmem. To tutaj pisałem jego scenariusz i tutaj miała rozgrywać się jego akcja”, podkreśla Younger.

William Rexer, autor zdjęć do „Serce nie sługa” podkreśla, że zależało mu na użyciu prawdziwych plenerów, gdyż sam z łatwością rozpoznaje, gdy filmowcy próbują kręcić filmy o Nowym Jorku w zupełnie innych miejscach. „Architektura, wielkość ulic, nasłonecznienie jesienią, a nawet wygląd statystów stanowią o wyjątkowości tego miasta” - zaznacza Ben Younger.

Wybór planu zdjęciowego wiązał się nie tylko z podwyższeniem autentyzmu filmu. Nowy Jork rzucił szereg wyzwań producentom „Serce nie sługa”. Dom, w którym Rafi wynajmuje mieszkanie, miał służyć za symbol budowania jej związku z Davidem. Romantyczne założenia twórców napotkały na szereg przeszkód. Producentka Jennifer Todd wspomina: „Trudno było poradzić sobie z hałasem z ulicy i placu budowy. Nowojorczycy często wydzierali się na nas, a taksówkarze trąbili na sam widok kamery. Do tego dochodziły problemy logistyczne, związane z obsługą wind, urządzeń mechanicznych i bezustannym deszczem. Teraz widzę, że było warto”.

Chcąc wiarygodnie ukazać środowisko, w jakim poruszają się bohaterowie „Serce nie sługa”, Younger obsadził w drugoplanowych rolach jedynie aktorów pochodzących z Nowego Jorku. Grającej najlepszą przyjaciółkę Rafi – Katherine – Annie Parisse spodobała się więź, jaka łączy te dwie postaci: „Katherine bardzo troszczy się o Rafi. Cały czas zastanawia się: ‘Zaraz. Co ty wyrabiasz? Kto to w ogóle jest? Czy on będzie dla ciebie dobry?’”. Innym nowojorskim ekscentrykiem jest Morris, który ma przykry zwyczaj obrzucania tortem każdą kobietę, która go odtrąca. Jon Abrahams tak tłumaczy zachowanie swojej postaci: „Nie ma trudności ze znalezieniem towarzystwa, ale już na pierwszej randce robi coś tak okropnego, że żadna kobieta nie chce z nim mieć więcej do czynienia. Z odrzuceniem potrafi sobie radzić tylko wpychając dziewczynie tort prosto w twarz”. David niechętnie uczestniczy w tych eskapadach Morrisa robiąc za szofera.

Ben Younger oczekuje, że widzowie komedii „Serce nie sługa” znajdą w niej zarówno rozrywkę jak i ciekawą tematykę. „Będę bardzo zadowolony, jeśli po obejrzeniu mojego filmu widzowie wyzbędą się uprzedzeń do związków ludzi z odmiennych środowisk. Ten temat niektórych poruszy, inni będą się po prostu śmiali. Część uroni łzę na końcu. Jeśli te reakcje nie będą w żaden sposób wymuszone, uznam, że odniosłem sukces”.

MERYL STREEP (Dr Lisa Metzger)

Dwukrotna zdobywczyni Oscara, nominowana do tej nagrody 13-krotnie, co stanowi rekord w historii Amerykańskiej Akademii Filmowej. Jej kariera rozpoczęła się od występu w „Julii” Freda Zimmermana. Za kreację w „Łowcy jeleni” Michaela Cimino u boku Roberta De Niro, Christophera Walkena otrzymała pierwszą nominację za drugoplanową rolę żeńską. Kolejnymi uznanymi występami były „Manhattan” Woody’ego Allena, „Sprawa Kramerów” Roberta Bensona (pierwszy Oscar) oraz „Kochanica Francuza” (następna nominacja do Oscara i BAFTA). W latach 80. Amerykańska Akademia wielokrotnie doceniała pracę aktorki, nagradzając wybitną kreację w „Wyborze Zofii” Alana J. Pakuli i nominując role w „Silkwood” Mike’a Nicholsa, „Pożegnaniu z Afryką” Sydneya Pollacka, „Chwastach” Hectora Babenco i „Krzyku w ciemności”. Ten ostatni występ przyniósł Meryl Streep również nagrodę aktorską na festiwalu w Cannes i wyróżnienie od Stowarzyszenia Nowojorskich Krytyków.

Dużą popularność przyniosły jej także komedie takie jak „Pocztówki znad krawędzi” Mike’a Nicholsa, „Broniąc życia” Alberta Brooksa i „Ze śmiercią jej do twarzy” Robberta Zemeckisa, ale także film sensacyjny „Dzika rzeka” Curtisa Hansona. Do nagrody Emmy została nominowana za występ w telewizyjnym obrazie „Przede wszystkim nie szkodzić”, który sama również wyprodukowała. Powrót na srebrny ekran zaowocował dalszymi nominacjami oscarowymi - za „Co się wydarzyło w Madison County” Clinta Eastwooda, „Najważniejsza rzecz” Carla Franklina, „Koncert na 50 serc” Wesa Cravena, „Adaptację” Spike’a Jonze’a i „Godziny” Stephena Daldry (także Srebrny Niedźwiedź na festiwalu w Berlinie). Z gorącym przyjęciem spotkały się filmy „Taniec ulotnych marzeń” Pata O’Connora, „Kandydat” Johnathana Demme i „Lemony Snicket: Seria niefortunnych zdarzeń” Brada Silberlinga.

W 2003 roku Meryl Streep otrzymała w Paryżu Honorowego Cezara za całokształt pracy i odznaczona została Orderem Sztuki i Literatury, najwyższym odznaczeniem przyznawanym przez rząd francuski.

UMA THURMAN (Rafi)

Jedna z najbardziej wszechstronnych aktorek młodego pokolenia, córka znanego psychologa i wykładowcy, która karierę filmową rozpoczęła już w wieku 16 lat. Szersza publiczność odkryła ją w 1988 roku w „Przygodach barona Munchausena” Terry’ego Gilliama, a zwłaszcza w „Niebezpiecznych związkach” Stephena Frearsa u boku Johna Malkovicha. Rok później Thurman zagrała żonę Henry’ego Millera w skandalizującym obrazie Phillipa Kaufmana „Henry i June”. Sukcesem kasowym okazały się thrillery, w których aktorka zagrała na początku lat 90 – „Diagnoza zbrodni” i „Jennifer 8”. Komedia „Dziewczyna gangstera” dała Umie Thurman okazję zagrać u boku Roberta De Niro i Billa Murraya, a „I kowbojki mogą marzyć” pozwoliły nawiązać współpracę z cenionym reżyserem Gusem Van Santem. 1996 rok przyniósł nominację do Oscara za dzieło Quentina Tarantino „Pulp Fiction” i sukces komedii romantycznej „Jak pies z kotem”. Thurman chętnie obsadzano w wysokobudżetowych filmach hollywoodzkich, takich jak „Batman i Robin”, „Nędznicy”, „Gattaca”, „Rewolwer i melonik” czy „Be Cool”. Często występuje też w produkcjach sławnych twórców niezależnych, np. „Słodkim draniu” Woody’ego Allena, „Vatelu” Rolanda Joffe i „Złotej” Jamesa Ivory.

W 1999 roku próbowała swoich sił w teatrze w uwspółcześnionej wersji „Mizantropa” Moliera, wystawianej przez Classic Stage Company w Nowym Jorku. Występ w telewizyjnej produkcji Miry Nair „Histeryczna ślepota” obok Juliette Lewis i Geny Rowlands przyniósł jej nominację do Emmy. Za ukoronowanie dotychczasowej kariery Umy Thurman można uznać rolę w obu częściach krwawej sagi „Kill Bill” Quentina Tarantino (za rolę w drugiej części otrzymała nominację do Złotego Globu).

BRYAN GREENBERG (David)

Jeden z najbardziej obiecujących młodych aktorów, znany telewidzom z seriali „Pogoda na miłość”, „Unscrpited”, „Boston Public”, „Brygada ratunkowa” i „Rodzina Soprano”. W kinie pojawił się w dramacie „Adwokat” u boku Johna Travolty oraz w „Egzaminie dojrzałości” wraz ze Scarlett Johansson. Aktorstwem interesuje się od dzieciństwa, a swoją naukę w tej dziedzinie zakończył dyplomem New York University. Zagrał w szeregu sztuk, wystawionych na uczelni, m.in. w „Romeo i Julii”, a także produkcjach takich kompanii jak Experimental Theater Workshop, the Atlantic Theater Company i the Amsterdam Experimental Workshop. Odnosi sukcesy także jako piosenkarz. Nagrał utwór w hołdzie znanemu muzykowi Elliottowi Smithowi, który pojawia się w serialu „Pogoda na miłość”.

JON ABRAHAMS (Morris)

Milionom telewidzów znany jako Zack Fisher z serialu „Boston Public”. Publiczność kinowa miała okazję oglądać go w „Poznaj moich rodziców”, „Strasznym filmie”, „Ryzyku”, „Przed egzekucją” i „Dzieciakach”.

ANNIE PARISSE (Katherine)

Role w serialach „Przyjaciele“ i „Brygada ratunkowa“ przyniosły jej sporą popularność, którą ugruntowały występy w przebojach kinowych „Skarb narodów”, „Jak stracić chłopaka w 10 dni” i „Sposób na teściową”.

BEN YOUNGER (scenariusz i reżyseria)

Urodzony w Nowym Jorku, absolwent nauk politycznych w Queens College, który przed rozpoczęciem kariery filmowej pracował jako analityk i szef kampanii politycznych. Jego doświadczenia ze środowiskiem maklerów stały się podstawą scenariusza, a potem filmu fabularnego „Ryzyko”, którym Younger debiutował jako reżyser. W rolach głównych w tym popularnym dramacie wystąpili Ben Affleck, Vin Diesel i Giovanni Ribisi. Ben Younger jest felietonistą New Yorkera, a ostatnio pilot serialu, który wymyślił, został zakupiony przez telwizję ABC.

SUZANNE I JENNIFER TODD (produkcja)

Producencki tandem (Todd Team), który stale współpracuje z Revolution Studios, i ma na swoim koncie projekty z Joelem Silverem w studiu Warnera oraz z Demi Moore („Koniec niewinności”, „G.I. Jane”, film telewizyjny „Gdyby ściany mogły mówić” dla HBO). Suzanne i Jennifer Todd wyprodukowały serię filmów o agencie Austinie Powersie, która na świecie zarobiły blisko pół miliarda dolarów, a także debiut Bena Youngera „Ryzyko” (nominacje do Independent Spirit Awards), „Memento” (nagroda dla najlepszego filmu na Independent Spirit Awards), drugą część dramatu telewizyjnego a ostatnio popularną komedię romantyczną „Facet z ogłoszenia” z Johnem Cusackiem i Diane Lane. Obecnie pracują nad nowym musicalem Julii Taymor „Across the Universe” z piosenkami Beatlesów.

MARK GORDON (producent wykonawczy)

Absolwent szkoły filmowej przy New York University, przyczynił się do powstania ponad 50 filmów, z których zyski przekroczyły już 3 miliardy dolarów. Jego najnowsze produkcje obok „Serce nie sługa” to: „Casanova” Lassego Hallströma, „Pojutrze” Rolanda Emmericha, „Osaczony” z Brucem Willisem, „Matador” z Piercem Brosnanem. Wśród największych przebojów Gordona znaleźć możemy „Patriotę” z Melem Gidsonem, „Larę Croft: Tomb Raider” z Angeliną Jolie, „Szeregowca Ryana” Stevena Spielberga (nominacja do Oscara za najlepszy film w 1999 roku), „Tajna broń” Johna Woo, „Szakal” z Richardem Gere’m i Brucem Willisem i „Speed: niebezpieczna szybkość” Jana de Bonta. Gordon otacza również opieką skromniejsze projekty, które znajdują poklask wśród krytyki, np. „Człowiek na księżycu” Milosa Formana, „Prosty plan” Sama Raimiego oraz „Barwy kampanii” Mike’a Nicholsa. Producent nie stroni też od projektów telewizyjnych – „Pancho Villa we własnej osobie” z Antonio Banderasem zebrał 9 nominacji do Emmy, a „The War Between the Classes” przyniosły mu wyróżnienie za najlepszy program dla dzieci. Mark Gordon jest też laureatem nagrody im. Darryla F. Zanucka dla Producenta Roku przyznawanej przez Gildię Producentów Amerykańskich.

BOB YARI (producent)

Założyciel i prezes studia Yari Film Group, w którym trwają obecnie prace nad 12 filmami fabularnymi. Do dnia dzisiejszego partycypował w 50 produkcjach z udziałem gwiazd takich jak Bruce Willis („Osaczony”, 2005), Pierce Brosnan („The Matador”, 2005), Julianne Moore („Pozew o miłość”, 2004), Robin Williams (w debiucie reżyserskim Davida Duchovny’ego “House of D.”, 2005) i John Travolta oraz Scarlett Johansson (“Love Song for Bobby Long”, 2004). Jego ostatnia produkcja - „Miasto gniewu” Paula Haggisa zebrała entuzjastyczne recenzje na całym świecie i osiągnęło znaczący sukces kasowy zarówno w USA jak i w Polce. W 2003 roku wpływowe pismo branżowe Variety nazwało Yariego jednym z najbardziej prężnych producentów niezależnych na rynku amerykańskim. Dobiegają końca prace nad prestiżowymi projektami Bob Yari Productions – „Find Me Guilty” Sidneya Lumeta z Vin Dieselem i „David Chappelle’s Party” Michela Gondry’ego, „The Hoax”z Richardem Gere’m, Alfreda Moliny i Julie Delpy oraz „The Parented Veil” z Edwardem Nortonem i Naomi Watts.

WILLIAM REXER (zdjęcia)

Ceniony operator i dokumentalista, który ma za sobą filmy fabularne „Book of Love”, „Love Thy Brother”, a także produkcje kanałów BBC, HBO, ABC, MTV i NBC. Jego zdjęcia możemy podziwiać między innymi w monumentalnym dziele Martina Scorsese „Mio viaggio in Italia” i kontrowersyjnym dokumnecie Michaela Moore’a „Fahrenheit 9/11”. Jego Twórczość dokumentalna Rexera obejmuje m.in. „Obsession with Orchids”, „John Denver: Let This be a Voice” i “Side by Side”.

MARK RICKER (scenografia)

Absolwent Akademii Sztuk przy New York University, pracował przy „Róży i wężu” z Danielem Day Lewisem, „Mieście słońca” Johna Saylesa, „Trzynastu rozmowach o tym samym” Jill Spreecher oraz „The Hoax” Lassego Halströma.

KRISTINA BODEN (montaż)

Wśród 20 filmów fabularnych, które zmontowała, znajdziemy „Życie Carlita” z Alem Pacino „Claire Dolan”z Katrin Cartlidge i „Histeryczną ślepotę” z Umą Thurman, Jennifer Lewis i Geną Rowlands.

MELISSA TOTH (kostiumy)

Po ukończeniu Tuft University i współpracy z Actors Shakespeare Company w Nowym Jorku, zaprojektowała kostiumy do takich znanych filmów jak „Witamy w domu lalek” Todda Solondza, „Zakochany bez pamięci” Michela Gondry’ego i „Koniec z Hollywood” Woody’ego Allena.

RYAN SHORE (muzyka)

Jeden z najbardziej rozchwytywanych kompozytorów muzyki filmowej, który obecnie pracuje nad „Fun” z Nicole Kidman i Robertem Downeyem Jr.’em i romantyczną komedią „Kettle of Fish” z Giną Gershon i Matthew Modinem. Zdobył uznanie kompozycjami do „Harvard Man” z Sarą Michelle Gellar, „Scout’s Honor” z Billem Murrayem i Alekiem Baldwinem. Koncertował z grupą Matchbox Twenty i występował w trakcie „The Late Show with David Letterman”.